Jednak równie mało prawdopodobne, co zwycięstwo w grach totalizatora sportowego jest...poprawne obstawienie laureata nagrody Nobla.
Akademia Szwedzka zaskakuje nas co roku do tego stopnia, że bukmacherzy w swoich salonach oferują zakłady typujące zwycięzców październikowej nagrody. Ale uwaga! Wg. Regulaminu Akademii, wszystkie nominacje maja pozostać tajne przez okres 50lat. Oznacza to, że wszystkie wychodzące na jaw typy laureatów to tylko spekulacje!

Mimo to, zakłady cieszą się coraz większa popularnością a dziedziny, na które stawia się najwyższe sumy pieniędzy to tzw. pokój i literatura. O Pokojowej Nagrodzie Nobla może innym razem, dzisiaj przyjrzyjmy się tej drugiej.
Mimo, że typowanie szczęśliwca, który nagrodę otrzyma przypomina loterię, sam proces jego wybierania to już żmudna praca.

Jak wygląda i kto się tym zajmuje?
Zacznijmy od przyszłych laureatów. Jeżeli w godzinach nocnych, zamiast spać po ciężkim dniu pracy, piszesz wielka prozę do szuflady-możesz zapomnieć o odebraniu nagrody! Nocni poeci też nie mają szans. Prawo do nominacji mają tylko członkowie akademii albo organizacji odpowiedzialnych za twórczość literacka w danym kraju.

Wspomniana wcześniej Akademia Szwedzka to organ, który sam Alfred Nobel wskazał jako właściwy do przyznawania nagrody. W jej skład wchodzi osiemnastu członków, oczywiście-ze względu na dziedzinę- wywodzących się z grona filozofów, pisarzy, historyków i filologów. Wszyscy pochodzenia szwedzkiego. Spośród osiemnastki wybierane jest ścisłe gremium czterech-pięciu fachowców, którzy tworzą słynny Komitet Noblowski.

Jego praca zaczyna się już we wrześniu, na rok wyprzedzając wręczenie nagrody. Najpierw zostają rozesłane tajne listy do osób uprawnionych do nominacji, które to muszą być zgłoszone do 31 stycznia.

W lutym, po otrzymaniu nominacji, Komitet tworzy listę.  Dwa miesiące później, wybiera z niej około 15-20 nazwisk. Są to kandydaci wstępni, którzy muszą być rozpatrzeni przez Akademię. Następnie, w maju, lista zostaje zawężona do 5 osób. Członkowie dostają czas do września na zapoznanie się z ich twórczością, bo właśnie w tym miesiącu odbywa się debata nad kandydatami. Październik to miesiąc głosowania i wyłonienia zwycięzcy.

Określmy teraz profil potencjalnego laureata. Literacką Nagrodę Nobla pierwszy raz wręczono w 1901 i odtąd rozdano ich 106. Panie są na słabszej pozycji, spośród rozdanych nagród w ręce kobiet trafiło jak dotąd tylko 13. Zwycięzca powinien mieć powyżej 42 lat, bo to wiek najmłodszego laureata. Był nim Rudyard Kipling, znany dzięki Księdze Dżungli. Nie powinien przekraczać jednak 88 lat(wiek najstarszej kobiety, która otrzymała nagrodę- Doris Lessing). Ze statystyk wynika, że przeciętny laureat ma 65 lat, a jego data urodzenia to 21 maj lub 28 luty. Pisze w języku angielskim (27nagrod), francuskim lub niemieckim (po 13). Jeżeli nie przekroczyliście jeszcze 65lat, kto wie...

Jeżeli już, drodzy pisarze, zapiszecie się do jakiejś organizacji literackiej, bądźcie stałe pod telefonem! Alice Munro, tegoroczna laureatka, o swoim zwycięstwie dowiedziała się, ponieważ telefonował do niej dziennikarz z prośbą o wywiad. Artystka zawdzięcza swój sukces ponad czterdziestu latom pracy. Jej twórczość to głownie opowiadania. Komitet Noblowski uzasadniał-nagroda trafia w ręce "mistrzyni krótkiej formy”. Styl zwyciężczyni jest nazywany przezroczystym, jej proza nie jest piękna, ale prawdziwa. Nie nadużywa środków stylistycznych. I możliwe, że właśnie dzięki temu potrafi osiągnąć swój efekt-precyzyjne oddaje uczucia bohaterów, z którymi utożsamiają się czytelnicy.

Munro, mimo swojego oszczędnego stylu, doskonale opisuje przyrodę rodzinnej wioski. Przed oczami staje nam rzeka, młyn i lasy Kanady, które autorka pamięta z czasów młodości. Krytycy pozytywnie wypowiadają się na temat tegorocznego wyboru Akademii. Jest to nagroda doceniająca nie tylko sama pisarkę, ale też opowiadanie, jako formę literacką. Na pewno, w czasach kiedy czytelnik zalewany jest gigantycznymi powieściami, z których większość to sensacja lub kryminał o znikomej wartości literackiej, opowiadanie zyskuje dodatkowy walor. Czytajcie i oceniajcie sami.

Tym samym, wręczono już wszystkie nagrody na 2013 rok. Zachęcam do zapoznawania się z laureatami, ponieważ na kolejny festiwal noblowski przyjdzie nam czekać do następnego.

Zd24.pl, Patrycja Szeląg